21-22 июля текущего года в Бухару приехала группа художников из России, Монголии, Таджикистана, Казахстана, Киргизии.

Две недели художники работали над своими произведениями в мастерских Международного университета туризма и культурного наследия «Шелковый путь».

Художники будут отражать в своих произведениях древние объекты культурного наследия Бухары.

Маршрут художников включает старую часть Бухары и ремесленные центры.

Далее произведения, представленные художниками, будут знакомить любителей с уникальным историко-культурным наследием узбекского народа, а также с уникальным современным изобразительным искусством стран ШОС.
 

Qibray tumani Chinobod MFYda yangi oilaviy mehmon uyi tashkil etildi. Barcha zamonaviy sharoitlarga ega mazkur mehmon uyida sayyohlar uchun kerak bo‘lgan qulayliklar yaratilgan.

📌Ayniqsa, yoz mavsumida barchaga birdek manzur keladigan suzish havzasi tashrif buyurganlarni maroqli hordiq chiqarishlari uchun as qotmoqda.

Ўзбекистондаги энг баланд тоғлар Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятида эканини кўпчилик билавермаса керак. Улар орасида Шаҳрисабз туманида жойлашган Ҳазрати Султон зиёратгоҳи номи билан аталадиган чўққи энг машҳури ҳисобланади. Денгиз сатҳидан 4 минг метрдан баландроқ бўлган бу чўққига ҳар йили бир неча минг одам чиқиб тушади.

Қашқадарё вилояти Яккабоғ туманидаги Ҳисор тоғ тизмалари билан чегарадош ҳудудларда Вори деган қишлоқ бор.

Мазкур қишлоққа ўтган йили электр энергияси етиб борди. Унгача қишлоқ аҳолиси чироқ ва фониздан фойдаланган.  

Нива” русумли машинада тоққа қараб отландик. Сабаби бошқа машинада ушбу қишлоққа чиқишни деярли имкони йўқ. Йўл жуда нишаблик ва тошлоқ. Тотар маҳалла фуқаролар йиғинига қарашли Калта қўл қишлоғи орқали Вори қишлоғи томон ўрлай бошладик. Экстремал завқ берувчи ўнқир-чўнқир йўлларда машина мотори оғир хурсинганча кучаниб гувиллайди. 

Тоққа кўтарилишимиз билан салқин ҳаво ва ажойиб табиат бизни қарши олди. Пастда ҳеч учратмайдиган бежирим гуллар ҳиди кишини тетиклантирувчи Зарафшон арчалари виқор билан ўсган. Гўё тоғ харсангларини қўллари билан маҳкам ушлаб тургандек. 

Маълум бир масофага борганда машинамиз мотори қизиб кетди. Бироз тўхтаб совитдик. Машинадан тушиб атрофни кузата бошладик. Биздан чамаси 100 метрлар масофада икки аёл кўринди. Улар нималарнидир териш билан банд эди. Қизиқсиниб олдига бордик. 

Тоғ аёли жуда “ҳуркак” бўлар экан. Камераларимизни кўриб рўмолларини ёпиб тескари қараб олди. Шу ҳолатда уларни суҳбатга чорладик. Улар Калта қўл қишлоғидан ёввойи тоғ бодоми теришга чиққан экан. Уларнинг таъкидлашича, тоғда ёввойи ҳолда ўсган бундай бодомнинг таъми аччиқ бўлиб, жуда шифобахш экан.   

– Ҳар йили тоққа аччиқ бодом тергани чиқамиз, – дейди ўзини таништиришни истамаган аёл. – Уларни териб олгач, жувозда эзиб ёғини оламиз. Мавсумда терилган бодомлардан 25-30 литргача бодом ёғи чиқади. Бир литрини 150 минг сўмгача сотамиз. Тирикчиликда оға. 

Рост, тоғда яшаш машаққатли, аммо саховатли табиат тоғликларга машаққат билан бирга кўплаб неъматларни ҳам инъом этган. Бодомдан ташқари, тоғ дўланаси пишади. Шифобахш гиёҳларнику айтмаса ҳам бўлади. Бундан ташқари мусаффо ҳаво, болдек ширин сув. 

Йўлда давом этдик. Ниҳоят тоғнинг энг юқори қаватига чиққанимизда Вори қишлоғи кафтдек кўзга ташланди. Мана шундай баландликдаги кенг ялангликни вориликлар ватан қилган. Бу ерларда қиш узоқ давом этгани боис, баҳор кеч келади. Кўм-кўк адирликда ҳамма пичан ўриш билан банд. Улардан бирини суҳбатга чорладик.  

– Ҳар йили биринчи ўсган пичанни чалғида (ўт ўришга мўлжалланган ўроқдан катта иш қуроли) ўриб оламиз, – дейди ўзини Зокир дея таништирган қотмадан келган йигит. – Кийин чорва қўйиб юборилади. Мана шу йиғилган хашакларни қиш бўйи чорвамизга едириб чиқамиз. 

Тоғнинг энг баланд чўққиларига яқин ушбу қишлоқда бор йўғи 20 дан ортиқ хўжалик яшайди. Яшаш шароити оғир бўлгани сабаб бугунги кунгача 2-3 бора қишлоқ аҳолиси чўл ҳудудларга кўчирилган. Ўзларини тили билан айтганда қишлоқда ҳақиқий “ватанпарварлар” қолган. Ҳовлилар ҳам тарқоқ жойлашган. 50-100 метрда битта уй. 

Энг қизиғи ўтган йилнинг куз ойларигача қишлоқда электр энергияси умуман бўлмаган. Оқсоқолларнинг айтишича, тинимсиз мурожаатлардан сўнг қишлоққа электр-энергияси тортиб берилган.  

– Энди-энди одамларимиз маиший техникалардан фойдалана бошлади, – дейди 91 ёшли Норраҳмат бобо Ортиқов. – Илгари қишлоғимиз жуда гавжум бўлган. 80 йилларда ва мустақилликдан кейин икки марта аҳоли Миришкор туманига кўчирилган. Лекин нима бўлганда ҳам бу ер киндик қонимиз тўкилган жой. Неча-неча асрлардан буён бу тупроқни ватан қилиб, ота-боболаримиз яшаб келган. Биз ҳам яшаяпмиз. 

Авлодларимиз ҳам яшайди. Юртимиздаги ўзгаришлар шабадаси бизнинг қишлоққача етиб кела бошлади. Ҳамма хонадонларга электр симлари тортилди. Суюлтирилган газ баллонлари етиб келди. Кичиккина бўлсада замонавий мактаб биноси қуриб берилди. Шукр ҳаётимиз ёмон эмас. 

Норраҳмат бобо тўқсон ёшдан ошганига қарамай ҳали бардам ва тетик. Ўғил ва набираларга қўшилиб, томорқадаги арпаларни ўриш ишларига ҳам иштирок этади. Ўқитувчилик касбидан пенсияга чиққан кекса фахрий қишлоқ тарихини шундай баён қилди. 

– Вори сўзи шамол тегирмонининг овозидан келиб чиққан, – дейди отахон. – Қадимда қишлоғимизда кўплаб шамол тегирмонлари бўлган. Тоғнинг усти бўлгани учун шамол пастга нисбатан кучлироқ эсади. Шунинг учун шамол тегирмонларидан ота-боболаримиз унумли фойдаланган. Тегирмон шамол ёрдамида айланганда вариллаган овоз чиққан. Шу-шу қишлоқ номи Вори бўлиб қолиб кетган. Қишлоғимиз жуда қадимий аслида. Мўғуллар даврида бу ерда тошдан темир ажратиб олинган ва эритилган. 

Чунки қишлоқ яқинида кўмир кони ҳам бор. Ҳозир ҳам қишлоғимиз одамлари қиш келиши олдидан ўша конлардан кўмир қазиб келишади. 

Дарҳақиқат, қишлоқ одамлари жуда самимий, кенг майдонларга арпа, буғдой, картошка экишади. Боғдорчилик, чорвачилик қилишади. Асосий транспорт воситаси эшак ва от. Ерни ҳайдаш учун ҳўкиз қўшилган омочлардан фойдаланишади. Қайси хонадонга кирманг қаймоғи олинмаган тоғ қатиғи билан меҳмон қилишади. 

– Қишлоқ аёллари йил бўйи тиним билмайди, – дейди 83 ёшли Гулсара момо Бобомуродова. – Жун йигириб, гилам тўқиймиз, куви пишиб сариёғ оламиз, томорқада ишлаймиз. Ўзим тикувчилик қилганман. Ҳозир тикув машинани игнасидан ипни кўзойнаксиз ўтказаман. Турмуш ўртоғим эрта вафот этди. Тикувчилик ортидан 8 нафар фарзандни боқиб вояга етказдим. Уйли жойли қилдим.  

Қишлоқ табиати ҳақиқатда гўзал. Ҳавоси тоза. Булоқ сувлари ҳар бир ҳовлидан шилдираб оқиб туради. Аммо маиший турмуш учун етарли шароит йўқ. Масалан, тиббий хизмат деярли йўқ. Ҳомиладор аёллар маҳаллий доялар ёрдамида уйида туғади.

Оғирроқ касал бўлиб қолса, яратганга таваккал қилиб пастга эниб боради. Таълим сифати ҳам жуда паст даражада. Имконини топганлар фарзандларини пастдаги қишлоқ мактабларига олиб боришади. Мобил алоқа деярли ишламайди. Хуллас Вори қишлоғи аҳолиси  мана шундай табиий муҳитда яшаб келмоқда.  

Ўлмас Баротов, 
Жамшид Норқобилов (сурат) ЎзА

Samarqand viloyatida 12 ta ekoturizm, 3 ta etnoturizm, 5 ta ekstremal turizm yo‘nalishi sayyohlarga xizmat ko‘rsatmoqda. Shuningdek, Orzu Mahmudov ko‘chasida gastronomik turizm yo‘nalishidagi xizmat ko‘rsatish shoxobchalari samarali faoliyat yuritmoqda. Noan’anaviy turizm yo‘nalishlarining rivojlanishi mamlaktimizga tashrif buyuruvchi sayyohlar soni ko‘payishiga xizmat qilmoqda. Viloyat turizm va madaniy meros boshqarmasi tomonidan yangi tashkil etilgan turizm xizmatlari hamda Urgut va Kattaqo‘rg‘on tumanlaridagi cho‘milish joylari faoliyati bilan tanishish maqsadida uyushtirilgan press-tur davomida ommaviy axborot vositalari vakillari bunga guvoh bo‘ldi.

Kattaqo‘rg‘on va Qoratepa suv omborlari hududida tashkil etilgan dam olish maskanlari mahalliy turistlardan tashqari, xorijliklarni ham o‘ziga jalb qilmoqda.

– bugungi kunda turizmni rivojlantirishning eng muhim sharti qonun doirasida tashrif buyurayotgan sayyohlarga barcha sharoitlarni yaratishdan iborat, – deydi viloyat turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi boshlig‘i o‘rinbosari Dilshod Narziqulov. – Shuni inobatga olgan holda viloyatimizda sayyohlarning talab va istaklariga mos tarzda yangi yo‘nalishlarni tashkil etish ishlari samarali davom etmoqda. Birgina joriy yilning o‘tgan davrida 14 ta mehmonxona, 28 ta mehmon uylari faoliyati yo‘lga qo‘yilib, turoperatorlar soni 10 taga oshdi. Viloyatimizga tashrif buyurgan sayyohlarga nafaqat tarixiy obidalarni, balki tabiat qo‘ynida hordiq chiqarish, milliy urf-odat va an’analarimiz bilan tanishish, milliy taomlardan bahramand bo‘lish imkoniyatini yaratish orqali ularning sayohati davomiyligini oshirishga harakat qilyapmiz.

Kattaqo‘rg‘on va Qoratepa suv omborlari hududida tashkil etilayotgan plyaj zonalarning faoliyat boshlanganligi turistlar oqimini sezilarli oshishini ta’minlamoqda. Press-tur ishtirokchilari dastlab Kattaqo‘rg‘on tumanida bo‘lib, tumanda turizmni rivojlantirish borasida amalga oshirilayotgan ishlar bilan yaqindan tanishdi. Ko‘pchilikka ma’lum, tumanda tibbiyot turizmi ancha rivojlangan. “Ergash ota” shifo maskaniga xorijdan ko‘plab mehmonlar keladi. Ushbu shifo maskani joylashgan hududda faoliyat boshlagan “Nurafshon” mehmonxonasi 30 o‘ringa mo‘ljallangan. Mehmonxona joylashgan “Qozoqovul” qishlog‘idan Kattaqo‘rg‘on suv ombori hududida tashkil etilgan dam olish maskanlarigacha bo‘lgan masofa 15 kilometr. Ushbu mehmonxona faoliyat boshlaganiga endigina bir oy bo‘lgan bo‘lsa-da, shu vaqt oralig‘ida 100 nafardan ortiq mehmonga xizmat ko‘rsatildi.

– Mehmonxonaning umumiy loyiha qiymati 3 milliard so‘mni tashkil qiladi, – deydi “Gulazizam servis” MCHJ rahbari Shamshod Uzoqov. – Xalq bankidan bir milliard so‘m kredit olib faoliyatimizni boshlagan edik. bugungi kungacha binodagi qo‘shimcha xizmat ko‘rsatish shoxobchalari bilan birga 1 milliard 800 million so‘m qiymatidagi ishlar amalga oshirildi. Mehmonxona tumanda tashkil etilishi rejalashtirilayotgan turizm klasteri faoliyatini inobatga olgan holda bunyod etildi. Rejaga muvofiq, tashrif buyuruvchilarga sihatgohdan tashqari plyaj zonalarda hordiq chiqarish, tumanimizning tog‘li hududlarida tashkil etilayotgan ekoturizm majmualarida dam olishni o‘z ichiga olgan tur paketlar ishlab chiqiladi.

Kattaqo‘rg‘on suv ombori hududida tashkil etilgan plyaj zonalarida cho‘milish, qayiqlarda sayr qilish xizmatlari yo‘lga qo‘yilgan. Ayni paytda hududda o‘nga yaqin tadbirkor tomonidan tashkil qilingan dam olish maskanlari faoliyat yuritmoqda. Tuman hokimligi mas’ullarining ta’kidlashicha, hududning tasdiqlangan rejasiga muvofiq, dam olish maskanlari soni o‘n beshtaga yetkaziladi. Har bir dam olish maskani o‘ziga xos xizmat turlari bilan sayyohlar e’tiborini jalb qiladi. Xususan, “Oshin ona” nomli dam olish maskani press-tur ishtirokchilari e’tiborini tortdi.

– Ko‘pchilik tashqi ko‘rinishim, tinimsiz mehnat qilishimga qarab mashhur kinofilm qahramoni Oshinga qiyoslab, shunday laqab qo‘yishgan, hatto nabiralarim ham o‘z ismimni unutib, Oshin ona deb murojaat qiladi, – deydi tadbirkor Xayriniso Boboqulova. – Shu tufayli dam olish maskanimizning nomi ham shunday ataldi. Aslida tadbirkorlik faoliyatimni umumiy ovqatlanish shoxobchasi tashkil qilib boshlaganman. Asosan baliq pishirish bilan shug‘ullanamiz. Mo‘’jaz oshxonamizni yurtimizni turli burchaklaridan izlab keluvchilar bor. Ushbu hududda dam olish markazlari tashkil qilinishi eshitib, o‘z taklifimni tuman hokimligiga bergandim. Mana bugun faoliyatimizni boshlab, 60-80 kishiga xizmat ko‘rsatish imkoniga ega dam olish maskanini ishga tushirdik. Ayni paytda viloyatimizdan tashqari Qashqadaryo, Navoiy, Buxoro viloyatlaridan ham dam oluvchilar kelmoqda. Kelgusida sharoitlarni yanada yaxshilab, qo‘shimcha xizmat turlarini oshirishni maqsad qilganmiz.

Urgut tumanining Qoratepa suv ombori hududida “Tourist SKD” mas’uliyati cheklangan jamiyati tomonidan tashkil qilingan xizmat ko‘rsatish va dam olish maskani ham sekin-asta sayyohlar bilan gavjumlashmoqda. Umumiy maydoni 2 gektarni tashkil etuvchi dam olish maskanining umumiy loyiha qiymati 17 milliard so‘m.

– bugungi kungacha 3 milliard so‘mlik ish bajarildi, – deydi tadbirkor Sherzod Rofiyev. – Loyiha bo‘yicha hududda yigirmaga yaqin 3 sotixli mehmon uylari bunyod etilishi belgilangan. Ayni paytgacha 9 tasi qurilib, binolarni pardozlash, ichki ta’mirlash ishlari davom etmoqda. bugungi kundagi muhim ishlarimizdan biri asosiy yo‘ldan dam olish maskanigacha bo‘lgan 1,5 kilometr ichki yo‘lni asfalt qilishdan iborat. Hudud M-39 avtomagistrali yonida joylashgan. Shuningdek, yonimizda Teshiktosh tabiat mo‘’jizasi ekoturizm ob’ekti bor. Shu bois tashrif buyuruvchilar ko‘pchilikni tashkil qiladi. Muhimi, yetarli sharoitni yaratishimiz kerak. Hozirda faqatgina qayiqlarda suzib sayohat qilish, belgilangan hududda cho‘milish xizmatlari yo‘lga qo‘yilgan. bugungi kunda sayyohlar soni 100 nafardan ortiqni tashkil qilmoqda. Mehmon uylarini ishga tushirsak sayyohlar soni yanada ortadi.

Ommaviy axborot vositalari vakillari sohadagi kelgusi istiqboldagi rejalar, suv havzalarida xavfsizlikni ta’minlash, yangi xizmat turlari bo‘yicha o‘zlarini qiziqtirgan savollariga mas’ullardan batafsil javob oldi.

“Yangi Oʼzbekiston yoshlari, birlashaylik!” shiori ostida Termiz shahrida oʼtkazilayotgan viloyat yoshlar festivali doirasida bugun yosh baxshilar koʼrik-tanlovi ham oʼtkazildi.

Baxshichilik sanʼatiga ixtisoslashtirilgan respublika maktab-internatida tashkil etilgan tanlovda har bir hududdan ikki nafardan, jami 30 nafar yosh baxshilar ishtirok etdi. Yosh baxshilar uch guruhda oʼzaro bellashdilar. I guruh 5 yoshdan-15 yoshgacha, II guruh 16 yoshdan-22 yoshgacha, III guruh 23 yoshdan-30 yoshgacha belgilandi.

Tanlovda 1-oʼrinni egallagan Olim Аliqulov 3 million, 2-oʼrinni egallagan Shahriyor Toshtemirov 2 million, 3-oʼrinni egallagan Diyor Rasulov 1 million soʼm pul mukofotlari bilan taqdirlandi.

Dilnoza Lazizova “Eng yosh baxshi”, Аkram Mamarajabov “Eng yaxshi doston ijrochisi”, Аbdulaziz Normurodov “Eng yaxshi kuy ijrochisi”, Bekzod Hamidov “Eng yaxshi terma ijrochisi” nominatsiyalari boʼyicha esdalik sovgʼalar bilan taqdirlanishdi.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Muzeylarda xizmatlar sohasini rivojlantirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida” qaroriga muvofiq, muzeylarda xizmatlar sohasini kengaytirish maqsadida 2022-yil 1-iyuldan boshlab 

— davlat muzeylariga har kuni soat 22:00 gacha tashrif buyuruvchilarga xizmat koʻrsatish huquqi beriladi, shuningdek, zaruratga koʻra, davlat muzeylari qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda tungi ish vaqti muddatlarini belgilashi mumkin;

— pulli xizmatlar koʻrsatishda ishtirok etgan muzey xodimlariga qoʻshimcha toʻlovlar toʻlanadi va ular moddiy ragʻbatlantiriladi, qoʻshimcha toʻlovlar toʻlash va moddiy ragʻbatlantirish tartibi muzeylar tomonidan ularning yuqori turuvchi organi bilan kelishgan holda belgilanadi;

— davlat muzeylariga ularda tashkil etiladigan xizmatlar uchun Turizm va madaniy meros vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi bilan kelishgan hamda bozor konyunkturasini hisobga olgan holda, byudjetdan tashqari mablagʻlar hisobidan fuqarolik-huquqiy shartnoma asosida qoʻshimcha xodimlarni jalb etishga ruxsat beriladi.

Davlat muzeylari tomonidan xizmatlarni tashkil etish bilan bogʻliq xarajatlar mahalliy byudjetning qoʻshimcha manbalari, muzeylarning byudjetdan tashqari mablagʻlari, Madaniy meros jamgʻarmasi mablagʻlari, tijorat banklarining kreditlari, qonunchilik hujjatlari bilan taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.

Davlat tashkilotlari va muassasalari oʻzlari ishlab chiqarayotgan yangi turdagi muhim mahsulotlardan namunalarni davlat muzeylariga bepul beradi.

Aholidagi madaniy boyliklarni davlat muzeylari tomonidan qabul qilib olishni ragʻbatlantirish va ommalashtirishga qaratilgan “Milliy merosga mening hissam!” umumxalq aksiyasi 2022-yil 1-iyuldan boshlab tashkil etiladi va doimiy ravishda oʻtkazib boriladi.

“Moziyga sayohat” dasturi doirasida:

— turizm infratuzilma subyektlariga (joylashtirish vositalariga) chegirma taqdim qilish va aksiyalar oʻtkazish tavsiya etiladi;

— davlat oliy taʼlim muassasalari talabalarining joylashtirish vositalarida turish xarajatlarining 50 foizgacha miqdori tegishli davlat oliy taʼlim muassasalarining byudjetdan tashqari mablagʻlari hisobidan, taʼlim muassasalari oʻquvchilarining, nogironligi boʻlgan shaxslarning joylashtirish vositalarida turish xarajatlarining 50 foizgacha miqdori mahalliy byudjetning qoʻshimcha manbalari hisobidan qoplanishi mumkin;

— “Temir daftar”, “Ayollar daftari” va “Yoshlar daftari”ga kiritilgan fuqarolar va nogironligi boʻlgan shaxslar davlat muzeylariga bepul kiritiladi;

— “Temir daftar”, “Ayollar daftari” va “Yoshlar daftari”ga kiritilgan fuqarolarning temir yoʻl chiptalari hamda joylashtirish vositalarida turish xarajatlari toʻliq hajmda tegishlicha “Temir daftar”, “Ayollar daftari”, “Yoshlar daftari” jamgʻarmalari hisobidan qoplanadi;

— davlat tashkilotlari va muassasalari tomonidan har yili kamida bir marta byudjetdan tashqari mablagʻlar, kasaba uyushmalari mablagʻlari va qonunchilik hujjatlari bilan taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan oʻz xodimlari va ularning oila aʼzolari uchun muzeylarga kirish chiptalarini xarid qilish amaliyoti joriy etiladi.

  “Hududning 100 nafar ixtirochi ayoli” “ haftaligi doirasida Jizzax viloyati Turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi mutaxassislari ishtirokida  "Turizmni rivojlantirishda xotin qizlar tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish" mavzusi doirasida seminar o'tkazildi. Seminar davomida turizm sohasida xotin qizlardan iborat tadbirkorlar soni 33 nafar ayol tadbirkor oilaviy mehmon uylari, 1 nafar hostel, 2 nafar mehmonxona tashkil etib, o'z faoliyatini olib borilayotgani haqida aytildi. Seminar ishtirokchilari tomonidan qiziqtirgan savollarga javob berildi.

Bugun Xiva turizm va madaniy meros texnikumining bitiruvchilariga Xorazm viloyati turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi boshlig’i tomonidan diplom va faxriy yorliqlar topshirildi.        
                                  
Bosh boshqarma boshlig'i Saidov Botir Ozodovich bitiruvchilarga kelgusidagi faoliyatlarida zafarlar tilab, o'zining tajriba va maslahatlari bilan bo'lishdilar.                   

 
Xorazm viloyati turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi mehnat jamoasi texnikum bitiruvchilarining bugungi muhim yutuqlari bilan chin dildan tabriklab, oq yo'l tilaydi!

Buxoro shahrida 2022 yil yakuniga qadar, umumiy ovqatlanish uchun mo‘ljallangan, 1250 o‘rinli, milliy hamda yevropacha uslubda ochiq terrasalar tashkil etilishi rejalashtirilgan.

Жорий йилнинг 22–24 июль кунлари «Ўзбекистон маданий мероси – янги Ренессанс пойдевори» VI Халқаро Конгресси бўлиб ўтди.

Маълумот учун: Бутунжаҳон жамияти «Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида» лойиҳаси асосида ташкил этилган ва 2018 йилда Парижда расман рўйхатдан ўтган. 

Халқаро конгресс фонида Бухородаги Модарихон мадрасасида "Ҳунармандчилик маркази" нинг барпо этилиши ва унинг сайёҳлар учун ташриф манзилига айлантирилганлиги қувонарли ҳол бўлди. 

Маълумотларга кўра, XX асрнинг бошларида Бухорода 250 дан зиёд мадраса мавжуд бўлган. Шулардан бири 1566—67 йилларда Абдуллахон томонидан онаси шарафига бунёд этилган “Модарихон” мадрасасидир. XVI аср меъморчилик анъаналарини ўзида ифодаловчи бу ёдгорлик Абдуллахон мадрасаси қаршисида жойлашган.

Иккаласи Қўш мадраса мажмуасини ташкил қилади. Мадраса улкан пештоқ, миёнсарой, дарсхона, масжид ва ҳовли атрофида икки қаватли қилиб қурилган айвонли ҳужралардан иборат.

Хоналарнинг ҳар бирида эшик ва унинг тепасида ганчкори панжара мавжуд бўлган.“Модарихон” мадрасаси 1960 йилда давлат томонидан муҳофазага олинган. 

Шундан сўнг мадраса биноси туристлар учун саёҳат маршрутига киритилади. Истиқлол йилларида мадраса тўла таъмирланиб, кўҳна Бухоро кўркига кўрк қўшди.

Бухоро шаҳар прокуратураси ташаббуси билан айни вақтга қадар бўш турган мазкур маданий мерос объектидан самарали фойдаланиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 8 апрелдаги “Давлат мулкини ижарага бериш тартибини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори асосан мадраса Бухоро шаҳридаги “Ишга марҳамат” мономарказига берилди. 

Ўз даврида илм-маърифат маскани ҳисобланган ушбу мадраса таъмирлаш-пардозлаш ишларидан сўнг ҳунармандчилик марказига айланди.

Эндиликда бу ерда 20 нафар ҳунармандлар томонидан мономарказ билан тузилган шартнома асосида мисгарлик, ёғоч ўймакорлиги, кандакорлик, каштачилик, зардўзлик, миниатюра рассомчилиги сингари ҳунарларни ўргатиш имконияти яратилди.

Гуличеҳра ДУРДИЕВА,

"Янги Ўзбекистон" мухбири

“Chuseok” koreys madaniyati festivaliga barcha toshkentliklar va shahar mehmonlari tashrif buyurishi mumkin. Hosil bayrami 17-sentabr kuni soat 10:00 da Ohangaron shossesi 4-metro bekati ro‘parasida joylashgan Koreya madaniyati va san’ati saroyida boshlanadi. Kirish bepul.

Samarqandga tashrif buyuruvchi sayyohlar uchun qulayliklar yaratish maqsadida 2022 yil boshidan buyon 14 ta mehmonxona, 28 ta mehmon uyi faoliyati yo‘lga qo‘yilgan, turoperatorlar soni 10 taga oshgan.

Bu haqda viloyat hokimining o‘rinbosari – turizm va madaniy meros boshqarmasi boshlig‘i Rustam Qobilov ma’lumot berdi.
R.Qobilovning aytishicha, shu yilning may oyida viloyatimizga 27 ming 146 nafar xorijiy va 330 ming 235 nafar mahalliy sayyohlarning tashrifi kuzatildi. Bu 2019 yilning mos davriga nisbatan 159 foizga ortgan. Bu - bir oyning ko‘rsatkichlari.
O‘tgan davr mobaynida viloyatda 21 ta yangi turizm yo‘nalishi tashkil etilgan. Jumladan, ekoturizm bo‘yicha yangi 12 ta yo‘nalish, etnoturizmda 3 ta, ekstremal turizm bo‘yicha 5 ta yo‘nalish sayyohlar uchun xizmat qilmoqda.
Dunyo miqyosida turizmning ekstremal, gastronomik, ta’lim, sport, berd votching, tibbiyot, MICE, ziyorat, tog‘ turizmi, eko va agro turizm, eno turizm kabi 63 turi mavjud.
Muhimi, Samarqandda turizm yo‘nalishlarining deyarli barcha turini rivojlantirish imkoniyatlari mavjud.

Тошкент вилояти аҳолисининг миллий таркиби бўйича асосан ўзбеклар 70 фоизни, қозоқлар 12, тожиклар 5,5, руслар 4,6 ва бошқа миллат вакиллари 7,9 фоизни ташкил этади. 

🔹Шундан Юқори Чирчиқ туманида 66 минг 368, Бўстонлиқ туманида 42 минг 804, Чиноз туманида 26 минг 884 нафарга яқин қозоқ, Ангрен шаҳрида 33 минг 345, Бўстонлиқ туманида 28 минг 507, Чирчиқ шаҳрида 17 минг 668 нафар тожик, Олмалиқ шаҳрида эса 27 минг 329 нафар рус миллатига мансуб фуқаролар яшайди.

Surxondaryo viloyati Turizm va madaniy meros bosh boshqarmasi xodimlari tomonidan Surxondaryo viloyati Innovatsiya boshqarmasi, AOKA boshqarmasi, Termiz Shahar gaz ta’minoti, Termiz Shahar elektr energiya ta’minoti hamda “Yuksalish” umum-harakat Surxondaryo viloyati hududiy bo‘linmasi xodimlariga dastur bo‘yicha tashkil etilayotgan turistik paketlar va mamlakatizdagi turistlar bilan gavjum bo’ladigan madaniy obyektlarga sayohat qilishda targ‘ibot ishlari olib borildi.

Unda taniqli aktyorlar Tolib Mo'minov va Feruza Boboyorova, shoumen Amirxon Umarov, yosh bokschi Azizbek Tojiyev, MMA jangchisi Bobur Qurbonovlar yoshlar bilan uchrashib, ularni qiziqtirgan qator savollarga javoblar berishdi.

Uchrashuv davomida yulduzlar yoshlarga yutuq va muvaffaqiyatlari, ushbu muvaffaqiyatlar ortida faqat mehnat hamda harakat yotgani haqida so'zlab berishdi.

Ushrashuv qiziqarli tashkil etilgani bilan yodda qoldi.
 

Badiiy ijodkorlar uyushmasi Toshkent viloyati bo‘limi tomonidan Badiiy ijodkorlar uyushmasining ,,PLENER-2022" dasturi doirasida ,,Ustoz va shogird" an’anasi asosida Bo‘stonliq tumani Xumson qishlog‘ining xushmanzara joylarda bir kunlik Plener tashkil qilindi.

❇️ Unda Badiiy ijodkorlar uyushmasi a’zolari va Toshkent shahri o‘rta ta’lim maktabi o‘quvchilari ishtirok etishib, etyud va zarisovkalar chizishdi.

📎 Sayohatga aylangan tassavurlar o'z mohiyatini baribir qog'ozlarga qayta joylab, mo'yqalam sohiblari tabiatning betakrorligini rasmlarda aks ettirishdi.

“Toshkent City” istirohat bog‘i amfiteatrida ochiq osmon ostidagi “Muhabbat favvorasi” nomli teatrlashtirilgan tomosha namoyish etiladi.

Tomoshabinlar 20 dan ortiq aktyorlar ishtirokidagi teatrlashtirilgan tomosha va maxsus effektli spektaklni kutishmoqda.

Premyera 9-sentabr kuni soat 20:00 da bo'lib o'tadi.

Kirish narxi: 15 000 so'm.
Uch yoshgacha bo'lgan bolalar bepul.

Стоимость входа: 15 000 сумов.
Детям до трех лет бесплатно.

Вазирлар Маҳкамасининг "Оилавий меҳмон уйлари фаолиятини ташкил этиш тўғрисида" 2018 йил 7 августдаги 631-сон қарорида: 

·        Тижорат банклари томонидан кичик тадбиркорлик субъектлари лойиҳаларига миллий валютада ажратиладиган, умумий қиймати 5 млрд сўмдан, фоиз ставкаси Марказий банк асосий ставкасининг 1,5 бараваридан ошмаган кредитлар бўйича уларнинг асосий ставкадан ошган, бироқ асосий ставканинг 30 фоизидан кўп бўлмаган қисмини қоплаш учун Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги ҳузуридаги Тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш жамғармаси маблағлари ҳисобидан 3 йил муддатгача компенсация тақдим этилади.

·        инвесторларга янги меҳмонхона қуриш ва уни жиҳозлаш учун субсидия ажратиш муддатини 2023 йил 31 декабрга қадар узайтириш;

·        Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар ягона реестри (кейинги ўринларда Реестр деб аталади) юритилиши Ўзбекистон Республикаси Туризм ва маданий мерос вазирлиги томонидан амалга ошириладиган оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳлар тўғрисидаги маълумотларнинг ахборот базаси;

·        Оилавий меҳмон уйлари, хостеллар ва чодирли оромгоҳлар хизматларини сертификатлаштириш соддалаштирилган ҳолда, оилавий меҳмон уйлари, хостеллар, ўтовли ва чодирли оромгоҳларни ўрганиш далолатномаси асосида уларни Оилавий меҳмон уйлари ва хостеллар ягона реестрига киритиш йўли билан амалга оширилади;

·        Туристик ахборот маркази туристлар учун имкон қадар қулай жойда(шаҳар, марказлари, ёдгорликлар атрофида, транспорт бекатлари, чегара ўтказиш пунктлари ва ҳкз.) ташкил қилинади.

·        Туристик ахброт марказлари Ўзбекистон Республикаси Давлат чегараси орқали ўтказиш пунктларида бепул жойлаштирилади.

·        Туристик ахборот марказлари ходимларининг чегара ўтказиш пунктларига кириб-чиқиши уларнинг ушбу ахборот марказида фаолият олиб боришини тасдиқловчи белгиланган намунадаги ҳужжат Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари томонидан бериладиган рухсатнома асосида амалга оширилади;

·        Туристик ахборот марказини пиёдаларнинг ҳаракатланиши чекланган жойларда жойлаштириш таъқиқланади;

Эсингизда бўлса ўтган галги мақолаларимизда Қашқадарё вилояти Китоб тумани тоғ этагида жойлашган Хўжаилмкони қишлоғида қад ростлаган қадимий чинор ва Хўжаги Имканагий зиёратгоҳи ҳақида ҳикоя қилган эдик. Бу галги мақоламиз эса ушбу қишлоқ одамларининг қадимий усулда коризлар орқали қишлоққа сув олиб келиб деҳқончилик ва боғдорчилик қилиш сирлари ҳақида.

Хўш, аслида кориз ўзи нима? Маълумотларга кўра, кориз (форсча) — ер ости сувларини йиғиш ва уларни ер юзасига чиқариш учун қуриладиган ер ости иншооти бўлиб, аҳолини сув билан таъминлаш, ерларни суғоришда қўлланилган. Кориз Яқин Шарқ, Жануби-Шарқий Осиёда кенг тарқалган. Ўрта Осиёнинг тоғли ва тоғ олди ҳудудларида учрайди. Масалан, Туркманистоннинг Ашхобод шаҳри яқинида чуқурлиги 100 метр, сув сарфи 150- 225 л/с. Ўзбекистоннинг Бухоро, Самарқанд, Навоий вилоятларида 200 га яқин кориз қазилган. 20-асрнинг 20-йилларига қадар Ўрта Осиёда кориз сувларидан экинларни суғоришда фойдаланилган.

Кориз кавлаш ер ости сувлари сатҳида рўй берадиган ўзгаришлар ва жой рельефидаги нишабликни аниқ белгилашни талаб этган. Бу махсус асбоблар (астролябия, ватерпас) воситасида амалга оширилган. Кориз трассаси белгилаб чиқилгач, шу трасса бўйлаб ҳар 5 - 40 метрда қудуқлар ковланган. Қудуқларнинг чуқурлиги 14 - 15 метрдан баъзан 60 - 70 метргача борган. Қудуқлар сувли қатламга туташадиган лаҳим (туннель) орқали бир-бирига бирлаштирилган. Лаҳимнинг баландлиги 1,5 метр, эни 1 метр бўлиб, деворлари ёғоч ёки тошлар билан мустаҳкамланган. Узунлиги жой нишаблигига қараб бир неча километргача чўзилган.

Масалан, Нурота (Навоий вилояти)даги “Мастон” номли коризнинг 280 та қудуғи бўлиб, бош қудуғининг чуқурлиги 14 метр ва лаҳимнинг узунлиги 3 километр бўлган. Кориз қурилиши даврида бу қудуқлар тупроқ-шағални чиқариб ташлашга, коризни ишлатиш даврида эса кузатиш (назорат), тиклаш, тузатиш ва ҳаво алмаштириш учун хизмат қилади. Хўжаилмкони қишлоғининг шарқий қисмида 13 та қудуқни ер остидан бирлаштириб қазиб ўтказилган, қишлоқ аҳолисини булоқ суви билан таъминлаб турадиган кориздан бугунги кунда ҳам фойдаланилмоқда. Қишлоқ оқсоқолларининг таъкидлашича, қудуқлар қадимий бўлиб, Хўжаилмкони қишлоғининг вужудга келиш тарихи билан боғлиқ.

– Ушбу коризлардан бугунги кунгача фойдаланиб келамиз, – дейди Маҳмуд бобо Қодиров. – Қазилган даври ота-боболаримизнинг айтишига қараганда темурийлар даврига бориб тақалади. Ҳар йили ҳашар йўли билан тозалаймиз. Коризга сув қарийб ярим километр узоқликдаги чашмадан тортиб келинган. Аҳамиятли томони кориздан келаётган сув қишин-ёзин бир хил ҳароратда бўлади. Яхлаб ҳам кетмайди, қизиб ҳам. Бу сувдан ичимлик суви сифатида ҳам фойдаланса бўлади.

Маълумки, бир қатор Шарқ мамлакатлари, жумладан, Ўрта Осиёда қишлоқ хўжалиги ривожида сунъий суғоришнинг аҳамияти катта бўлган. Сунъий суғоришнинг энг оммавий турларидан бири коризлар ёрдамида суғориш, яъни ер ости ёки дарё, булоқ сувини ер ости каналлари орқали оқизишдир. Фотомухбир ҳамроҳлигида коризга қуйиладиган чашма томон отландик. Баланд-баланд тепаликлар. Ҳар 30-40 метрда битта қудуқ бор. Ниҳоят қудуқлар тугагач бетон ариқ бошланди. Чашмадан чиқаётган сув аҳоли томонидан шу ергача бетон ариқларда олиб келинган. У ёғи тепалик бўлгани учун ер ости туннеллари (кориз) қазилган. Ниҳоят чашманинг бошланиш нуқтасига етиб келдик. Зилолдек тиниқ булоқ суви маҳобатли тошлар орасида жимирлаганча сизиб чиқиб турибди. Сув шу қадар тиниқки, ичида сузиб юрган балиқлар яққол кўзга ташланади. Чашманинг ўнг томони чуқур жарлик. Афтидан илгари чашма суви шу жарликка оққан. Кейинчалик маҳаллий аҳоли томонидан тоғ ён бағри бўйлаб ариқ орқали чашма сувининг йўналиши ўзгартирилган ва қишлоққа тортиб кетилган. Бу каби маҳорат билан қазилган коризлар ота-боболаримизнинг миробликда нақадар тажрибали бўлганлигидан далолат беради.

Мамлакатимизда бугунги кунга қадар фойдаланишдан тўхтамаган ягона кориз ҳам шу бўлса керак.

Ўлмас Баротов,